O dostępności mieszkań na pierwotnym rynku nieruchomości decyduje poziom dochodów potencjalnych nabywców, ceny nieruchomości oraz koszty uzyskania kredytu hipotecznego.
Dochody Polaków
W okresie ostatnich 5 lat wynagrodzenia Polaków wzrosły średnio o blisko 20%. Obecnie dochody rodziny w modelu 2+1, w której dorośli zatrudnieni są w średnim bądź dużym przedsiębiorstwie wynoszą około 7 tys. zł. Wyższe wynagrodzenia, obserwowany spadek bezrobocia, a także coraz bardziej stabilne warunki zatrudnienia w polskich firmach wpływają na wzrost liczby zaciąganych kredytów hipotecznych. Towarzysząca temu poprawiająca się koniunktura gospodarcza wpływa na zwiększanie się popytu na pierwotnym rynku mieszkaniowym. Czynniki te sprawiają, że w dużych miastach obecnie możemy pozwolić sobie na zakup mieszkania o powierzchni większej o 30 m2 niż w roku 2012.
Ceny mieszkań
W roku 2017 ceny mieszkań na pierwotnym rynku nieruchomości utrzymywały się na stabilnym poziomie. Zaobserwowano jedynie niewielkie wahania związane z nieznacznym wzrostem cen nieruchomości. Obecnie ceny mieszkań mogą pójść w górę. Jest to spowodowane podwyżkami kosztów wykonawstwa robót budowlanych. Może to wpłynąć nie tylko na wzrost cen, ale także na zmniejszenie marż deweloperów działających na rynku mieszkaniowym. O wyższych cenach mieszkań decydować mogą również wysokie ceny gruntów inwestycyjnych.
Koszty kredytów
Obecna sytuacja na rynku pozwala na uzyskanie taniego kredytu hipotecznego. Od dłuższego czasu bowiem referencyjna stopa procentowa utrzymuje się na poziomie +/- 1,5%. Zmiany jej wartości prognozowane są dopiero na końcówkę roku, co może wpłynąć na wzrost kosztów uzyskania kredytu.
Zmiany w dostępności mieszkań
Aktualne, dobre warunki dostępności mieszkań, nie są aż tak korzystne jak te wstępujące w roku 2006. Wówczas decyzja o zakupie mieszkania była znacznie prostsza. Spowodowane było to faktem, iż ceny mieszkań w roku 2006 były blisko o 50% niższe niż obecnie. Wyjątek stanowi tutaj rynek mieszkaniowy Krakowa, gdzie dostępność mieszkań jest w dniu dzisiejszym lepsza niż w omawianym 2006 r. Związane jest to z cenami transakcyjnymi mieszkań na krakowskim rynku pierwotnym, które w tamtym okresie były bardzo wysokie. Jak wynika z badań, ceny nieruchomości mieszkaniowych w Krakowie były wyższe od cen mieszkań oferowanych w samej Warszawie.
Obecna sytuacja
Obecnie na polskim rynku występuje bardzo dobra koniunktura gospodarcza oraz stosunkowo niskie bezrobocie. Również poziom stóp procentowych utrzymuje się na korzystnym poziomie. Decyduje to o dobrej dostępności mieszkań. Najlepsze warunki zakupu mieszkań, biorąc pod uwagę dochody Polaków, występowały jednak w latach 2012-2014. Od roku 2015 stopy procentowe uległy stabilizacji co sprawiło, że podwyżka wynagrodzeń powoli była rekompensowany wzrostem cen mieszkań oraz kosztów uzyskania kredytu. Dynamika zmian cen mieszkań wciąż rośnie, a stopy procentowe w przyszłości mogą ulec zmianie. W związku z tym dostępność mieszkań na pierwotnym rynku nieruchomości może niebawem się zmienić.